چگونه به قطر صادرات کنیم ؟ واقعیت آن است که هر چند قطر یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان محسوب می شود، اما اکثر ثروت آن در منابع طبیعی مانند نفت و خصوصا گاز خلاصه می شود.
کمبود زمین های زراعی در کنار آب و هوای خشک باعث شده تا به یکی از بزرگترین واردکنندگان محصولات کشاورزی تبدیل شود.
فرصت صادرات به قطر
قطر از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده که طی سالیان گذشته اقتصاد آن پیشرفتهای بسیار چشمگیری را تجربه کرده است. به نحوی که در دهههای اخیر بسیاری از شرکتها و سرمایهگذاران مهم از سراسر دنیا در این کشور سرمایهگذاری کردهاند.
براساس برآوردهای بانک جهانی در سال ۲۰۱۷ میزان تولید ناخالص داخلی این کشور بیش از ۱۶۷ میلیارد دلار بوده و نرخ رشد حدود ۲ درصد را در این سال تجربه کرده است. همسایه جنوبی ایران در کنار یکی از بزرگترین آبراههای جهان یعنی خلیج فارس قرار گرفته و از پتانسیل بسیار بالایی برای ترانزیت کالا و همچنین گردشگری برخوردار است. این کشور را میتوان یکی از بزرگترین غولهای جهان در زمینه صادرات گاز دانسته که در چند سال اخیر درآمدهای هنگفت گردشگری نیز به آن اضافه شده است. برای درک فرصتهای اقتصادی قطر کافی است بدانیم که از جمعیت ۲٫۵ میلیون نفری آن تن
ها حدود ۴۰۰ هزار نفر تبعه اصلی این کشور هستند و مابقی برای خلق فرصتهای اقتصادی به آن مهاجرت کردهاند. با این اوصاف سوال این است که چرا فرصت صادرات به قطر میتواند بهترین گزینه برای تجار و بازرگانان ایرانی محسوب شود؟
تاثیر رابطه سیاسی قطر در تجارت
یکی از مهمترین دلایلی که باعث شده تا قطر به بهترین بازار صادراتی ایران تبدیل شود، رابطه سیاسی مناسب این کشور با ایران است.همسایه جنوبی ایران به علت ویژگی خاص جغرافیایی خود، دسترسی چندان زیادی به خشکی نداشته و از آن به عنوان یک شبه جزیره کوچک نیز یاد میکنند. چرا که تنها مرز زمینی آن با کشور عربستان سعودی است و مابقی مرزهای آن به دریا راه دارد. چالشهای سیاسی این شبه جزیره کوچک با عربستان و امارات باعث شده تا بارها از جانب این کشورها مورد تحریم قرار بگیرد.حتی هواپیماهای قطری نیز صرفا از طریق آسمان ایران مجاز به رفتوآمد بودند. همراهی ایران با شبهجزیره کوچک خلیج فارس باعث شده تا دولتمردان آن در چند سال اخیر به فکر گسترش روابط اقتصادی خود با ایران باشند.
دلایل صادرات به قطر
کمبود زمینهای زراعی در کنار آب و هوای خشک باعث شده تا به یکی از بزرگترین واردکنندگان محصولات کشاورزی تبدیل شود. از طرف دیگر این کشور از کمبود تخصص در زمینههای مختلف رنج میبرود که این مورد را میتوان پاشنه آشیل اقتصادی اکثر کشورهای عربی خصوصا حاشیه خلیج فارس دانست. همچنین امکان تولید بسیاری از کالاهای صنعتی و معدنی در آن وجود ندارد و همین امر باعث واردات بسیاری از کالاها و قطعات صنعتی میشود. ضعف کشاورزی باعث شده تا بسیاری از مواد غذایی در این کشور به صورت بومی تولید نشود و نیاز به واردات آن احساس شود. حتی در جریان تحریم عربستان، بسیاری از شهروندان قطری از ترس کمبود مواد غذایی به فروشگاهها هجوم بردند. مجموعه این استدلالات نشان میدهد که همسایه جنوبی کشور ما یک فرصت و پتانسل بینظیر برای حضور کالاهای ایرانی است.
راه های ارتباطی
استخوانخرد کردههای تجارت بهتر میدانند که نزدیکی کشورها و وجود مرز مشترک تا چه اندازه میتواند شرایط صادرات و کار بازرگانی را تسهیل کند. مسالهای که در خصوص صادرات به بسیاری دیگر از همسایهها از جمله صادرات به عراق نیز وجود دارد.
وجود بنادر بزرگ با امکانات فراوان فعالیت بازرگانی را بسیار تسهیل کرده است. بنادر دوحه، امالسعید و زکریت از جمله بندرهای مهم این کشور برای فعالیتهای اقتصادی محسوب میشوند. بندر زکریت بیشتر برای رفتوآمد کشتیهای کم عمق شهرت داشته و در مقابل بندر امالسعید مناسب برای انواع کشتیهای غولپیکر و اقیانوسپیما است. از جانب ایران نیز وجود بنادر مهمی همچون بندر بوشهر و بندر عباس میتواند نقش مهمی را در تسهیل صادرات به قطر بازی کنند.
علاوه بر بنادر مهم، فرودگاههای پیشرفته و به طور کل سیستم حملونقل مدرن باعث شده تا رفتوآمد و همچنین حملونقل کالا به این کشور عربی بسیار تسهیل شود. امکانات فراوان و وجود مراکز اقامتی، هتلها و مراکز تفریحی متعدد نیز مسافرت تجار به شبهجزیره خلیج فارس را بسیار تسهیل کرده است.
قطر کشور تجار و فعالان اقتصادی
قطر را میتوان کشور تجار و فعالان اقتصادی دانست. گویی جزیرهای بوده که مهمترین بازرگانان از سراسر جهان با پتانسیلهای مختلف در آن جمع شدهند.حتی بسیاری از شهروندان این کشور نیز از قدیمالایم به حرفه تجارت مشغول بوده و فرهنگ دادوستد و انجام فعالیتهای بازرگانی کاملا بر آنها حکمفرما است.
از طرف دیگر برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر، تجار این کشور از بازرگانان خوشسابقه و ثروتمند خلیج فارس به حساب میآیند که این موضوع در کنار وجود اشتراکات فرهنگی زیاد با مردم ایران، میتواند عامل دیگری برای تسهیل صادرات به حساب بیاید. چرا که مولفهها و خصوصیات فرهنگی و اجتماعی نیز میتوانند نقش مهمی در کارهای بازرگانی داشته باشند.
در همین راستا میتوان به ایرانیان مقیم قطر اشاره کرد که میتوانند نقش بسزایی در فرایند صادرات کالا داشته باشند. چرا که بسیاری از اقدامات صادرات مانند بازاریابی صادراتی یا اطلاع از قوانین و مقررات تجاری را میتوان از طریق این افراد دریافت کرد.
لیست کالاهای صادراتی ایران به قطر
ایران به کشورهای همسایه خود کالاهای مختلفی را صادر میکند که بسیاری از آنها را مواد غذایی و کشاورزی، قطعات صنعتی یا قطعات معدنی تشکیل میدهند. بررسی آخرین دادههای گمرک جمهوری اسلامی ایران از انواع محصولات صادراتی به ما نشان میدهد که کدام کالاهای ایرانی در صدر کالاهای صادراتی به قطر محسوب میشوند. این کالاها عمدتا از گمرکات بندر بوشهر، بندر شهید رجایی، بندر لنگه، منطقه ویژه اقتصادی پارس، اصفهان، مشهد، بندر امام خمینی و سایر گمرکات دیگر است. در سال ۹۷ بالغ بر ۲۲۵ میلیون دلار کالا از ایران به این کشور صادر شده که بیشتر آنها از منطقه ویژه بوشهر، منطقه ویژه شهید رجایی و منطقه ویژه معادن و فلزات صادر شدهاند. اطلاعات زیر مربوط به کالاهای صادراتی ایران به کشور مذکور در سال ۹۷ بوده که میتواند تا حد زیادی به تجار و بازرگانان در شناخت نیازهای صادراتی کمک کند:
- مواد و محصولات غذایی از قبیل خرما، پسته، گوجه فرنگی، هندوانه، کلم، کاهو، خیار و خیارترش، کدو، زعفران و برخی محصولات دیگر
- انواع شیشه، سمیان سفید، گچ، آهن و مواد معدنی دیگر
- قیرنفت، سنگ گچ، سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و تراورتن، انواع رنگها و همچنین ورقههای فلزی
- صنایع دستی، فرش، گیلم و انواع کفپوش
- محصولات کشاورزی از قبیل یونجه، کاه، انواع علوفه و خوراک دامی در قالبها و اشکال گوناگون بستهبندی شده یا غیر از آن
- گوسفند زنده و سایر حیوانات زنده به همراه انواع گوشت
- بدنه کامیون و کامیونت، میلههای گرم از آهن یا فولاد، کفپوشهای غیرمخملی باف، لوله و پروفیل
- سایر محصولات مانند بیسکویت، انواع کنسرو، لوازم خانگی
چه کالاهایی شانس بیشتری برای صادرات ایران به قطر دارند؟
در فرایند صادرات همواره تشخیص نیازهای صادراتی در کشورهای مقصد، به میزان ۵۰ درصد از اهمیت کار را به خود اختصاص میدهد. به همین دلیل اکثر صادرکنندگان ابتدا اقدام به بازاریابی صادراتی در کشورهای مقصد میکنند. از طرفی همواره در کشورهای مقصد محصولات برخی کشورهای دیگر وجود دارند که به نوعی رقیب محسوب میشوند و آشنایی با این کشورها و محصولات آنها برای صادرکنندگان الزامی است. در همین راستا براساس آمار سازمان تجارت جهانی (WTO) کشورهای اتحادیه اروپا، آمریکا، چین و امارات بیشترین صادرات را به قطر داشته و به نوعی رقیب صادرکنندگان ایرانی در این کشور محسوب میشوند. این کشورها به ترتیب به میزان ۳۰، ۱۱٫۵، ۱۱ و ۹ درصد از کالاهای وارداتی شبه جزیره خلیج فارس را به خود اختصاص دادهاند. مابقی واردات نیز از سایر کشورهای دیگر صورت میگیرد که در اینجا جای خالی کشورمان کاملا احساس میشود.
اما در خصوص نیازهای صادراتی این کشور نیز باید گفت براساس دادههای سازمان تجارت جهانی (WTO)، کالاهای صنعتی، تولیدات کشاورزی در کنار سوخت و محصولات معدنی به ترتیب با میزان ۷۰، ۹ و ۶ درصد بیشترین نیازهای وارداتی را به خود اختصاص دادهاند. سایر کالاهای وارداتی نیز ۱۳ درصد را شامل میشوند. براساس همین آمار بیشترین نیازهای وارداتی قطر در گروههای یاد شده به صورت زیر است:
محصولات و تولیدات کشاورزی
- گوشت و احشاء خوراکی مرغ
- گوشت گوسفند یا بز
- برنج
- پیاز، موسیر، سیر و تره فرنگی
محصولات صنعتی
- وسایل نقلیه موتوری برای جابجایی اشخاص
- ابزارهای انتقال رادیویی و تلفنی
- قطعات هواپیما، بالن و هلیکوپتر
- رساناهای عایق برق
شرایط صادرات به قطر
عموما برای صادرات به هر کشور باید یک سری از الزمات و قواعد را رعایت کرد. از همین رو برای صادرات به کشور مذکور نیز نیاز است تا صادرکنندگان به زبان عربی که زبان رسمی قطر بوده تسلط کافی داشته باشند. هر چند که برای این کار میتوان از مترجمین نیز بهره گرفت. از طرفی در کنار زبان عربی، زبان انگلیسی نیز در آنجا رواج داشته و دومین زبان کشور محسوب میشود. درک فرهنگ، آداب و رسوم، شرایط اجتماعی و سیاسی کشور مقصد نیز کاملا ضروری به نظر میرسد.
نظام سیاسی این کشور به صورت پادشاهی بوده و از یکپارچگی سیاسی در ساختار حکومت برخوردار است. اما علاوه بر آشنایی با شرایط و نیازهای کشور مقصد، نیاز است تا صادرکنندگان قبل از آغاز فرایند صادرات، با قوانین و مقررات تجاری در ایران و همچنین کشور مقصد آشنایی کامل داشته باشند. برای این کار میتوان با جستجوی ساده اینترنتی به اطلاعات خوبی دست یافت. صادرکنندگان باید از کارت بازرگانی برخوردار بوده و دارای کد اقتصادی مشخص باشند. در این خصوص نیز میتوان از اتاقهای بازرگانی و همچنین وزارت صمت یا ادارات آنها در شهرهای مختلف کمک گرفت.